خلاقیت یکی از بزرگترین دارایی‌های هر کسب‌وکاری است و عامل اصلی توسعه محصولات و خدمات نوآورانه و رقابتی محسوب می‌شود. به بسیاری از سازمان‌ها پیشنهاد می‌شود که اگر می‌خواهند خلاق باشند بایستی از منظقه‌ی امن خود بیرون بیایند و به روش‌های جدید فرصت بدهند. به‌تازگی اهمیت یک ابزار غیرمعمول و غیرمنتظره برای دیزاین خلاقانه محصول و خدمات بیش از پیش مطرح و اثبات شده و آن چیزی نیست جز شوخ‌طبعی ☺.
گنجاندن طنز در دیزاین راهی عالی برای از بین بردن یکنواختی است. تزریق طنز توجه را به خود جلب می‌کند و انتقال پیام را ساده‌تر می‌کند. دیزاین بازیگوش نه‌تنها سرگرم‌کننده است، بلکه باعث ایجاد ارتباط بین برند و مخاطبانش می‌شود و یک رابطه مثبت و پایدار را تقویت می‌کند.
حتی اگر شما خشک‌ترین و سخت‌گیرترین فرد دنیا باشید، باز هم به هر چیزی که شما را بخنداند می‌خندید و با هر چیزی که شما را سرگرم می‌کند سرگرم می‌شوید. با این وجود خلق طنز به این راحتی‌ها که فکر می‌کنید هم نیست. دریافت طنز در افراد، متفاوت است. حتی همه شوخی‌ها برای همه خنده‌دار نیستند و خیلی وقت‌ها پیام طنز شما آن‌طور که باید «دریافت» نمی‌شود و ممکن است سوء‌تفاهم‌هایی را بوجود بیاورد. با این وجود اگر بتوانید مخاطبان خود را به‌درستی وارد این مسیر کنید موفقیت طرح تقریباً اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.

عناصر کاربردی طنز

1.    جناس
خلق جناس که به‌خوبی دو عنصر نامرتبط را به‌طرز شگفت‌انگیزی ترکیب می‌کند و لحظه‌ای بصری و پرمکاشفه را ایجاد می‌کند منجر به ایجاد تجربه‌ای پرکشش و سرگرم‌کننده می‌شود. این تکنیک‌ نه‌تنها شوخ‌طبعی دیزاینر را به‌نمایش می‌گذارد، بلکه مخاطب را به تعامل فعال با دیزاین دعوت می‌کند و تجربه کلی کاربر را بهبود می‌دهد.
2.     جان‌بخشی
برندهایی که شوخ‌طبعی را در هویت دیداری خود گنجانده‌اند، خود را انسانی‌تر می‌کنند و بر ای مخاطبان خود قابل دسترس‌تر و قابل ارتباط‌تر می‌شوند. یک دیزاین بازیگوش می‌تواند در قالب شخصیت، ارزش‌ها، یا مزایای محصولات یا خدمات برند تعامل را به شیوه‌ای ساده‌تر و مؤثر‌تر پیش ببرد. با برانگیختن احساسات مثبت، برندها ارتباط عاطفی قویتری با مصرف‌کنندگان ایجاد می‌کنند و باعث درگیری بیشتر می‌شوند.
3.    قدرت غافلگیری:
دیزاین طنز اغلب بر عنصر غافلگیری متکی است. وقتی بینندگان با تجربه‌ای غیرمنتظره و شوخ مواجه می‌شوند، لحظه‌ای از لذت را تجربه می‌کنند. این عامل غافلگیرکننده توجه را به خود جلب می‌کند و تضمین می‌کند که پیام نه‌تنها ثبت می‌شود، بلکه تأثیر ماندگاری را به‌همراه دارد. چه تغییری هوشمندانه در یک لوگو، یک پست خنده‌دار در شبکه‌های اجتماعی، چه فرم‌پردازی‌ای پر از غافلگیری در فرم و کارکرد، همگی موجب می‌شوند که مخاطبان درگیر و سرگرم شوند. 

دریافت طنز برای کاربران 

طنز در دیزاین به شیوه‌های متفاوتی توسط کاربر درک می‌شود:
1.    استفاده از طنز در ظاهر محصول: در استفاده طنز در ظاهر، محصول با استفاده از رنگ‌ها، فرم و طرح‌های طنز شکلی سرگرم‌کننده و جذاب به خود می‌گیرد. در این مرحله طنز حتی در برخورد اولیه کاربر با محصول نظر او را جلب می٬کند.
2.    استفاده از طنز در استفاده و تعامل با محصول: در این مرحله کاربر در تعامل با محصول با واکنش‌های طنزآمیز و غیرمنتظره مواجه خواهد بود که از دید او تعاملی سرزنده و سرگرم‌کننده محسوب می‌شود و حتی می‌تواند او را غافلگیر کند.
3.    استفاده از طنز در محتوای محصول: با ارائه اطلاعات به‌صورتی جذاب و طناز در مواردی مانند توضیحات، راهنماها و .. کاربر اطلاعات دریافت‌شده را به شکلی سرگرم‌کننده و جذاب دریافت می‌کند و بهترین شیوه‌ای که می‌توان طنز را در محتوای پیام گنجاند، استفاده از آن در قالب داستان و روایت است.

استفاده از طنز برای دیزاینرها

موارد ذکر شده و قابل دریافت طنز برای کاربران می‌توانند به افزایش جذابیت، تعامل و ماندگاری محصول کمک کنند و در نتیجه خلاقیت و نوآوری را تضمین کنند. بهره‌گیری از «ساختار» طنز در تمامی مراحل از ایده‌پردازی تا حتی فرآیند دیزاین مهندسی مثمرثمر خواهد بود. استفاده از طنز می‌تواند به‌عنوان ابزاری قدرتمند برای دیزاینرها در دیزاین محصول و خلاقیت به شیوه‌های متفاوتی مورد استفاده قرار گیرد.
استفاده از طنز در راستای تقویت خلاقیت و نوآوری، افراد را به فکر کردن خارج از چارچوب تشویق می‌کند و محیطی خلاق و پویا را طلب می‌کند تا در نهایت روحیه ریسک‌پذیری دیزاینر را بالا ببرد و تسهیل فرآیند ایده‌پردازی را ممکن کند؛ به‌نحوی که با افزایش انگیزه و رضایت دیزاینرها استرس و فشار کاری آن‌ها در این مرحله را به‌نحو چشم‌گیری کاهش می‌دهد.
یک ارتباط شوخ‌طبعانه، تعاملی عاطفی را با کاربر ایجاد می‌کند و با افزایش هم‌ذات‌پنداری منجر به خلق تجربه مثبت و به‌یادماندنی برای او خواهد شد که دیزاینر طی آن می‌تواند نیازهای پنهان یک محصول را کشف کند. خیلی از شوخی‌ها بیان مطالب عمیق و جدی را که فرد برای بیانشان راحت نیست، ممکن می‌کند.
به‌طور کلی، استفاده از طنز به‌عنوان ابزاری برای دیزاینرها می‌تواند به افزایش خلاقیت، ایجاد ارتباط عاطفی با مخاطب و تسهیل فرآیند دیزاین منجر شود . با این وجود یکی از موارد کلیدی که در استفاده طنز در دیزاین مهم است، فرهنگ طنز است. فرهنگ‌های گوناگون در سرتاسر جهان طنز را به شیوه‌ای متفاوت پذیرا هستند؛ بنابراین بایستی این خط قرمزها را همیشه در نظر گرفت:
•    اجتناب از موضوعات حساس یا توهین‌آمیز در استفاده از طنز؛
•    پرهیز از طنزهایی که باعث ناراحتی یا آزردگی مخاطب شود؛
•    توجه به تنوع فرهنگی و جمعیت‌شناختی مخاطبان.
در نتیجه بهترین بهره‌گیری از شوخ‌طبعی ترکیب طنز با جنبه‌های جدی و مفید است به‌نحوی که پیام‌های مفید و آموزنده را تقویت کند، تعاملی مثبت و به خاطرماندنی را برای مخاطب ایجاد کند و در نهایت به افزایش انگیزه و رضایت کاربران از محصول کمک کند تا هویت و تصویر ذهنی طرح و برند را ماندگار و منحصربه‌فرد کند.
 

منابع و ارتباطات سودمند

۱. Hatcher, G., Ion, W., Maclachlan, R., Wodehouse, A., Simpson, B., & Marlow, M. (2019). Applied Humor in Creative Product Design. In Creativity and Humor (pp. 157-182). Academic Press.

۲. Eliav, E., Miron-Spektor, E., & Bear, J. B. (2016). Humor and creativity. In The psychology of humor at work (pp. 72-87). Routledge.

۳. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/B9780128138021000089