

در ۵ مارس ۲۰۱۷ دو تن از اساتید مطرح حوزه دیزاین به نامهای ازیو مانزینی و ویگتور مارگولین نامهای سرگشاده به تمام دیزاینرهای جهان نوشتند. این نامه در حقیقت فراخوانی بود برای دیزاینرها تا نسبت به بحرانی که دموکراسی متحمل آن است، اقدام کنند و به آن پاسخ دهند؛ بحران افول دموکراسی. به منظور پیگیری این فراخوان پلتفرمی را با عنوان «دموکراسی و دیزاین» راهاندازی کردند و دیزاینرهای بسیار از اقصینقاط جهان به آن پاسخ دادند. اگرچه این پلتفرم از سال ۲۰۱۸ فعالیت خاصی نداشته است اما جرقهای شد برای تحولات نظری و عملی که دیزاین را به حوزههای علوم انسانی پیوند میداد.
ازیو مانزینی اهل ایتالیا و استاد دانشگاه پلیتکنیک میلان، دانشگاه هنر لندن و همچنین استاد مطرح اولین مدرسه دیزاین (ELISAVA) است که در بارسلون اسپانیا واقع شده است. وی متفکری شناختهشده در حوزه پرکتیس دیزاین و نوآوری اجتماعی است.
ویکتور مارگولین که در سال ۲۰۱۹ درگذشته است استاد دانشگاه ایلینویز و تاریخدان در حوزه دیزاین بود. مهمترین اثر او مجموعهایست دوجلدی با عنوان تاریخ دیزاین جهان که در سال ۲۰۱۵ منتشر شده است.
نامه سرگشاده این دو متفکر به شرح زیر است:
برای دموکراسی بهپاخیزیم
یک. ما در دوران سخت و خطرناکی قرار داریم. سالهای سال، ما در دنیایی زندگی میکردیم که علیرغم مشکلات مختلف، به اصول دموکراسی متعهد بود که در آن حقوق بشر، آزادیهای اولیه و فرصتهای توسعه فردی در حال گسترش بود. اما امروز، این تصویر عمیقاً تغییر کرده است. در کشورهای بسیاری، حتی کشورهایی که بهنظر میرسید دموکراسی در آن غیرقابل انکار است، به دموکراسی حمله میشود.
دو. در مواجهه با این روند رو به گسترش، ما باور داریم که جامعه دیزاینرها میبایست علیه آن به پا خیزند، سخن بگشایند و عمل کنند: حرفهمندان، محققان، تئوریپردازان، دانشجویان، روزنامهنگاران، انتشاراتیها و مربیان، همه، میبایست به شکل حرفهای در فعالیتهای مرتبط با دیزاین درگیر شوند. ما لازم نیست ایده یکسانی از اینکه دموکراسی چیست داشته باشیم: برای دفاع از دموکراسی بهعنوان ارزشی کانونی، کفایت میکند که همگرایی مستحکمی را میان دموکراسی و دیزاین در چهار حوزه بازشناسی کنیم:
- دیزاین دموکراسی- تقویت فرآیند و نهادهای دموکراتیک که دموکراسی روی آنها ساخته میشود؛
- دیزاین برای دموکراسی- تقویت مردم برای مشارکت در فرآیندهای دموکراتیک بهخصوص از طریق استفاده از تکنولوژی؛
- دیزاین در دموکراسی- دسترسپذیر کردن، بازبودگی و شفافیت در نهادها بهگونهای که برابری و عدالت تضمین شود؛
- دیزاین بهمثابه دموکراسی- عمل به دیزاین مشارکتی بهمنظور اینکه بازیگران متنوع بتوانند دنیای کنونی و آتی ما را از مجراهایی عادلانه و همهگیر شکل دهند.
اما در حال حاضر، روشهای «هنجارمند» دیزاین کافی نیستند. در حال حاضر بسیار ضروری است که اجتماع دیزاینرها علیه جریان مداوم فرآیند دموکراسیزدایی، قویاً بهپا خیزد و فرصتهای غنیتر و عمیقتری را برای تحقق دموکراسی واقعی خلق کند.
توسعه فرمها و فرآیندهای دموکراتیک، همواره، دیزاین را درگیر کرده است و همین منوال باید ادامه یابد. اما، امروز ما باید اقداماتی فراتر از دیزاین به شیوههای هنجارمند انجام دهیم. بهترین راه برای مقاومت در برابر این روند منفی، درک، توسعه و اتصال امکانهای جدید برای دموکراسی و رفاه است. در هر عرصه ممکنی که دیزاین در آن طنینی دارد، این مسیر به معنی اقدامات قابلتوجه و مؤثری فهم میشود که چالشهای حیاتی امروز را هدف قرار میدهد: ایجاد شغل، اصلاحات رفاه، پایداری زیستمحیطی. هنگامیکه این سلسله اقدامات یکدیگر را پشتیبانی کنند و باهم تعامل داشته باشند، آنگاه میتوانند به فرم داینامیک مقاومتی سازنده تبدیل شوند.
سه. فراتر از بیان و اشتراکگذاری دغدغههای ما، این نامه تلاشی است برای کمک به تعمیق و تقویت فعالیتهایی که در آن جامعه دیزاینرها، با تمام غنا و تنوعی که دارد، برای آن بهپا خاسته است. این گفتگوها و کارهای خلاقانه مستحق بیشتر دیده شدن هستند. بنابراین این نامه را به دوستان و همکارانی ارسال میکنیم که نقشهای مختلفی در جامعه دیزاین بازی میکنند: مؤسسههای دیزاین، مدرسههای دیزاین، مراکز تحقیقاتی، انتشارات و رسانههای دیزاین، نهادهای فرهنگی مرتبط با دیزاین. به اعضای این جامعه که با روح این نامه موافق هستند، سه اقدام را پیشنهاد میدهیم:
- یک اظهارنظر شخصی کمتر از ۵۰۰ کلمه بنویسید؛
- این اظهارنظر را در شبکههای خود نشر دهید؛
- در ماههای آتی یک رویداد برگزار کنید.
دو نفر از ما وظیفه جمعآوری این اظهارنظرها، اطلاعات رویدادهایی که برگزار شدهاند و انتشار آن به هر طریق ممکن را بر عهده دارد. اینکه به چه میزان ما میتوانیم این کار را بهطور مؤثر انجام دهیم به این بستگی دارد که چگونه این نامه درک میشود و چگونه انرژیهای جدید تولید میشود. ما امیدواریم که این نامه دیزاینرها را برای بهپا خاستن و مبارزه برای دموکراسی در جوامع خود و در تمام جهان برانگیزاند.
ازیو مانزینی و ویکتور مارگولین
شیکاگو، ۵ مارس ۲۰۱۷
نمونههایی از نقطهنظرات افراد که برای این پلتفرم ارسال کردهاند در زیر آورده شده است:
خوان وندر مرو
پژوهشگر مستقل در حوزه دیزاین
آفریقای جنوبی
موضوع من درباره کشف مجدد تفکر سیستمی در فرآیند دیزاین (مباحثه دیزاین سایبرنتیک) بهعنوان دیزاین سیستمهای زنده و روشی جدید برای دیدن جهان پیرامون و نحوه تعامل ما با آن است. این به معنای تحقق کنترل درونی بر خود است، قبل از اینکه بتوان با «دیگری» به هر شکل معقولی برخورد کرد، زیرا اگرچه به دست آوردن کنترل بر رخدادها در دنیای واقعی برتری محسوب میشود اما همین طرز فکر نسبت به نظامهای اجتماعی منجر به جامعهای ناعادلانه و غیر مدنی میشود.
دنیل آرتس
آکادمی دیزاین ایدهوفن هلند
اگرچه نقش دیزاین در سیاستگذاری در حال حاضر بیشتر و بیشتر پذیرفته میشود، من احساس میکنم نیاز است که دیزاینرها نفوذ خود را با شدت بیشتری اعمال کنند تا تأثیر بیشتری بر عرصه سیاسی داشته باشند. اگرچه ابزارهای دیزاین مانند دیزاین مشارکتی و دیزاین اشتراکی بسیار مؤثر هستند، من معتقدم که به یک رویکرد عملیتر نیاز است. با پیروی از تفکر آگونیستی فیلسوف موفه، من فکر میکنم که اعتراض در سیاست کنونی به خوبی بازنمایی نمیشود و ایدههای متضاد فراتر از عرصه سیاسی مطرح میشوند. نیاز به دیزاینرهایی وجود دارد که بتوانند فضای سیاسی را با ایجاد فضای رقابتی باز کنند. در کنار این، باید مکالمات را "بازطراحی" کنیم تا مطمئن شویم که همه صداها شنیده میشوند.
موگندی کی.ام ریتا
سازمان جهانی دیزاین
مونترئال کانادا
من قویاً از ابتکار عمل برای دموکراسی حمایت میکنم. این فراخوانی فوری به دیزاینرهای سراسر جهان است که در مورد موضوعی که جامعه جهانی ما را تحت تاثیر قرار میدهد موضع متعهدانه اتخاذ کنند... به این منظور، انفعال حرفهای و بیتفاوتی نقطه مقابل عمل دیزاین آگاهانه و مسئولیتپذیر اجتماعی است.
فراخوان اقدام، حوزههای مختلف از جمله سازمانهای دیزاین، لابیهای شهروندی فعال و جوامع جهانی در سراسر جهان را تشویق میکند تا پروژههایی را آغاز کنند که به طور اساسی به این دستور کار کمک میکنند. من بهویژه از جامعه دیزاین جهان درخواست میکنم که نقشی خلاقانه در پیشبرد این موضوع فوری داشته باشند. ما باید با حمایت از شکلی پویا، مؤکد و متعهد از کنشگری دیزاین که نقش حیاتی «دیزاین و دموکراسی برای زندگی بهتر برای همه» را متصور و راهبری میکند، «بخشی جداییناپذیر از راهحل» باشیم.