هنگامی که پای پلیس هم به رویداد دیزاین باز شد

پربیراه نگفته‌ایم اگر ادعا کنیم که هفته‌ی دیزاین میلان، بزرگترین رویداد حوزه‌ی دیزاین در سراسر جهان است که هرساله تعداد بیشماری شرکت‌کننده و بازدیدکننده را به خود جذب می‌کند. اما ایده‌ی شکل‌گیری‌ و پس از آن گسترش یافتنش، به نحوی که امروز شاهدش هستیم، از کجا آغاز شد؟

بسیار قبل‌تر از آنکه هفته‌ی دیزاین با تعریفی که در حال حاضر از آن سراغ داریم شکل بگیرد، نمایشگاه‌هایی برای نمایش و فروش محصولات دیزاین وجود داشته‌است. اهداف این‌گونه نمایشگاه‌ها (Trade Fair, Trade Show) اقتصادی بوده‌است و غایتشان فروش محصول. “Salone del mobile” که شهر میلان به صورت مستمر میزبان برگزاری آن بوده‌است، در دسته‌ی چنین نمایشگاه‌هایی قرار می‌گیرد. این نمایشگاه که برای اولین بار در سال 1961، همزمان با رشد اقتصادی در ایتالیا، به منظور ترویج و گسترش صادرات مبلمان ایتالیایی برگزار شد، فضایی بود گسترده برای ارائه و نمایش محصولات و صدالبته معاملات تجاری که بر صنعت مبلمان تمرکز داشت. در شکل‌گیری هفته‌ی دیزاین میلان به هیچ عنوان نمی‌توان نقش Salone del mobile را به عنوان رویدادی دائمی با قدمتی چنین زیاد، نادیده گرفت؛ زیرا که در ارتقای فرهنگ دیزاین، ایجاد گردش مالی، جذب سرمایه و همچنین جذب شرکت‌کنندگان از اقشار مختلف، نظیر هنرمندان، صاحبان برند و علاقه‌مندان به هنر و دیزاین، همواره تاثیر به‌سزایی داشته‌است. در کنار Salone del mobile، میلان طی سالهای مختلف شاهد رویدادهای متنوعی در حیطه‌ی دیزاین بود که برخی از آن‌ها با موفقیت‌های چشمگیری رو‌به‌رو شدند. اما قبل از هر اتفاق دیگری این Salone بود که توجه جامعه‌ی جهانی دیزاین را به میلان جلب کرد. توجه روزافزون به چنین رویدادهای تک‌افتاده و پراکنده‌ای، به‌مرور منجر به یکپارچگی و انسجام آنها شد که نتیجه‌‌ی خارق‌العاده‌ای‌ در پی داشت؛ تولد "Fuorisalone". این عبارت برای اولین بار توسط مجله‌ی اینترنی[1] استفاده شد تا نامی رسمی باشد برای راهنمای رویدادهایی که به صورت غیرمتمرکز در شهر میلان برگزار می‌شدند، اما Fuorisalone را چه کسی به وجود آورد؟ باید گفت: هیچ‌کس و همه‌کس. در حقیقت افراد زیادی در طول زمان، فعالیت‌ها و برنامه‌هایی را اجرایی کردند که حالا ما تحت پرچم یک رویداد مشخص آنها را بازمیشناسیم. در ادامه به برخی از اتفاقات جریان‌ساز این مسیر خواهیم پرداخت تا درک بهتری از فرآیند شکل‌گیری هفته‌ی دیزاین میلان داشته‌باشیم.

در دهه‌ی هفتاد برای اولین‌بار یک شرکت ایتالیایی به نام Cassina، از شوروم خود به عنوان مکانی غیررسمی و متفاوت‌ برای نمایش محصولاتش استفاده کرد. همچنین در سال 1979، نمایشگاهی در یک گالری هنری برگزار شد که پیشنهادی بود برای خارج کردن رویدادهای دیزاین از مکان‌های متعارف و خلق تجربه‌هایی نو. طی سال‌های بعد، بسیاری از برندهای دیگر نیز تصمیم گرفتند نمایشگاه‌هایشان را در فضا‌هایی غیرمعمول برگزار کنند که این امر زمینه‌ساز آغاز فصل جدیدی در تاریخ دیزاین میلان شد. سال 1980، اولین مهمانی رسمی اهالی صنعت و دیزاینرها با هدف شبکه سازی و تعامل میان افراد این حوزه برگزار شد. این مهمانی در ابتدا قرار بود صرفا برای تعداد محدودی از فروشندگان، مشتری‌ها و مطبوعات باشد اما افراد بسیاری برای شرکت در این رویداد از راه رسیدند که تعدادشان به هیچ وجه قابل پیش‌بینی نبود. دهه‌ی هشتاد شاهد رویدادهای تاثیرگذار و موفق دیگری نیز بود که پرداختن به آنها از حوصله‌ی این یادداشت خارج است. سال 1990، اما نقطه‌ی عطف دیگری بود. همزمان با تغییر تقویم برگزاری رویداد Salone del mobile و لغو آن در ماه سپتامبر، گیلدا بویاردی[2]، مدیر مجله‌ی اینترنی اولین هفته‌ی دیزاینرها را پایه‌ریزی کرد تا غیبت Salone خیلی هم به چشم نیاید. او می‌گوید: «فکر می‌کردم که شهر در آن لحظه به چیزی نیاز دارد، چیزی که در خیابان‌ها، گالری‌ها و نمایشگاه‌های مبلمان اتفاق بیفتد، پس شروع به صحبت کردن با افراد مختلف کردم و از دیزاینرها و معماران برای سازماندهی ارائه محصولات دعوت کردم». پیدایش رسمی Fuorisalone از همین نقطه آغاز می‌شود. در واقع گیلدا بویاردی ایده‌ای را سامان‌دهی می‌کند که در تلاش است بستری باشد برای همزمانی برنامه‌هایی که پیش از این به صورت پراکنده در گوشه‌کنار شهر اتفاق می‌افتادند. Fuorisalone نهاد برگزارکننده مشخصی ندارد بلکه صرفا قراردادی است میان همه‌ی افرادی که به نحوی با دیزاین در ارتباط هستند تا به مدت یک هفته به شهر چهره‌ی جدیدی ببخشند. این رویداد با اینکه درست در زمانی برگزار شد که تاریخ همیشگی Salone del mobile بود، به لحاظ موفقیت نتوانست با آن رقابت کند. پس از این بود که طی تصمیمی این دو مناسبت با هم تلفیق شدند و پدیده‌ای به نام هفته‌ی دیزاین میلان شکل گرفت.

سال 1998، برخی از برندها و دیزاینرهای سوئدی، در شوروم سابق برند Armani نمایشگاهی را با نام "زندگی در سوئد[3]" برگزار کردند که فرهنگ اسکاندیناوی را به نمایش می‌گذاشت. اینطور به نظر می‌آمد که این نمایشگاه هم یکی از بی‌شمار رویدادهای Fuorisalone باشد اما ماجرا به همینجا ختم نشد. در شب مهمانی افتتاحیه، استقبال بی‌نظیر مردم باعث شد عده‌ی بسیار زیادی در خیابان‌ها بمانند به طوری که دخالت پلیس راهنمایی و رانندگی برای حفظ امنیتشان ضروری بود. ترافیک شدید در خیابان‌ها و حضور گسترده‌ی مخاطبان، تقریبا برای همگان غیرقابل‌تصور بود. برای چندین سال پس از آن شب، هر بار مردم سعی می‌کردند که بفهمند از چه زمانی Fuorisalone تا به این اندازه شلوغ شد، به این رویداد اشاره می‌کردند. از آن به بعد، رفته‌رفته شکل و گستردگی هفته‌ی دیزاین میلان به گونه‌ای تغییر کرد که بتواند پاسخگوی حضور وسیع مردم در سطوح بین‌المللی باشد.

امروزه، هفته‌های دیزاین در سراسر جهان محبوبیت زیادی پیدا کرده‌اند و در سطح بین المللی، به عنوان رویدادی اصلی در بخش دیزاین در نظر گرفته می شوند. بی‌شک در بطن تاریخ شکل‌گیری تک‌تکشان داستان‌های منحصربه‌فرد زیادی جا خوش کرده که شنیدنشان خالی از لطف نیست.

[1] Interni Magazine

[2] Gilda Bojardi

[3] Living in Sweden