مبلمان چندمنظوره علاوه بر کارایی و صرفهجویی در فضا، باید بازتابدهندهی فرهنگ و هویت ملی باشند. دیزاین داخلی و مبلمان از دیرباز نقش مهمی در حفظ و انتقال ارزشهای فرهنگی داشته است. ترکیب عناصر سنتی با عملکرد مدرن، میتواند به حفظ هویت ملی در سبک زندگی امروزی کمک کند. نقوش سنتی، فرمهای الهامگرفته از معماری بومی و استفاده از مواد محلی، از جمله روشهایی هستند که میتوانند در دیزاین این نوع مبلمان موردتوجه قرار گیرند. چنین رویکردی نهتنها به ایجاد حس تعلق در کاربران کمک میکند، بلکه موجب تقویت ارتباط نسلهای مختلف با فرهنگ خود میشود. در دنیایی که بسیاری از دیزاینها به سمت یکنواختی پیش میروند، درنظرگرفتن هویت فرهنگی میتواند عاملی متمایزکننده باشد.
یکی از مهمترین دلایل توجه به فرهنگ در دیزاین مبلمان چندمنظوره، پاسخگویی به نیازهای خاص هر جامعه است. الگوهای رفتاری، سبک زندگی و آدابورسوم در جوامع مختلف تفاوت دارند و این عوامل بر نحوه استفاده از مبلمان تأثیر میگذارند. برای مثال، در برخی فرهنگها استفاده از میزهای کوتاه و نشستن بر روی زمین رایجتر است، درحالیکه در برخی دیگر، میز و صندلیهای مرتفعتر مرسوم هستند. دیزاین مبلمان بدون درنظرگرفتن این تفاوتها ممکن است کارایی مورد انتظار را نداشته باشد. در نتیجه، دیزاین مبلمان چندمنظوره باید انعطافپذیر بوده و متناسب با نیازهای فرهنگی و اجتماعی هر منطقه شکل بگیرد. این امر موجب پذیرش بیشتر محصولات در بازارهای محلی و بینالمللی خواهد شد.
توجه به فرهنگ در دیزاین مبلمان، علاوه بر کارایی و زیبایی، ارزشهای اقتصادی و زیستمحیطی نیز به همراه دارد. استفاده از صنایعدستی محلی و بهکارگیری نقوش سنتی در دیزاین مبلمان، میتواند به حفظ هنرهای بومی کمک کند. این امر موجب حمایت از صنعتگران محلی، ایجاد فرصتهای شغلی و تقویت اقتصاد جوامع میشود. از سوی دیگر، فرهنگ بسیاری از جوامع بر استفاده از مواد طبیعی و روشهای پایدار تأکید دارد. بهرهگیری از مواد بومی و پایدار، نهتنها اثرات زیستمحیطی منفی را کاهش میدهد، بلکه موجب افزایش جذابیت و ارزش مبلمان در میان مصرفکنندگان آگاه به محیطزیست میشود. در نتیجه، رویکرد فرهنگی در دیزاین مبلمان میتواند راهی برای ایجاد توازن میان سنت و فناوری باشد.
ادغام عناصر فرهنگی در دیزاین مبلمان به معنای استفاده از ویژگیها، نمادها و ارزشهای فرهنگی یک جامعه در فرایند دیزاین است. این عناصر میتوانند شامل مواد محلی، رنگها، موتیفها، اشکال و حتی داستانهای سنتی باشند که به محصول هویت منحصربهفردی میبخشند.
یکی از چالشهای اصلی در ادغام عناصر فرهنگی، ترجمه این عناصر به شکلی است که برای بازارهای جهانی قابلدرک و پذیرش باشد. بهعنوانمثال، استفاده مستقیم از نمادها یا موتیفهای سنتی ممکن است برای مخاطبان خارجی نامأنوس باشد؛ بنابراین، دیزاینرها باید با خلاقیت و نوآوری، این عناصر را به شکلی مدرن و کاربردی بازسازی کنند. استفاده از داستانسرایی فرهنگی نیز یکی از روشهای مؤثر در ادغام عناصر فرهنگی است. بهعنوانمثال، دیزاینهایی که از غذاهای سنتی یا ابزارهای قدیمی الهام گرفتهاند، میتوانند حس نوستالژی و هویت فرهنگی را در کاربران ایجاد کنند. این دیزاینها نهتنها زیباییشناختی دارند، بلکه داستانهایی را روایت میکنند که به محصولات عمق فرهنگی میبخشند.
ادغام عناصر فرهنگی در دیزاین مبلمان چندمنظوره میتواند به ایجاد محصولاتی منحصربهفرد و جذاب کمک کند که هم از نظر عملکردی و هم از نظر زیباییشناختی ارزشمند هستند. مبلمان چندمنظوره به دلیل ماهیت انعطافپذیر و کاربردیاش، فرصتهای بیشتری برای ادغام عناصر فرهنگی فراهم میکند که در ادامه به بررسی آنها میپردازیم:
در دیزاین مبلمان چندمنظوره، استفاده از مواد محلی و تکنیکهای سنتی میتواند به محصولات هویت فرهنگی ببخشد. برای مثال، استفاده از چوبهای بومی، بافتهای دستبافت یا الگوهای سنتی در ساخت مبلمان چندمنظوره مانند میزهای تاشو یا مبلتختها، نهتنها به محصولات ظاهری منحصربهفرد میدهد، بلکه حس اصالت و تعلق فرهنگی را نیز تقویت میکند. این رویکرد میتواند به محصولات ارزش افزودهای بدهد که برای بازارهای محلی و جهانی جذاب باشد.
مبلمان چندمنظوره میتواند از اشکال و نمادهای فرهنگی الهام بگیرد. برای مثال، دیزاین یک صندلی تاشو که از الگوهای هندسی سنتی یا نمادهای فرهنگی خاصی الهامگرفته است، میتواند به محصول هویت فرهنگی ببخشد. این اشکال و نمادها میتوانند بهگونهای مدرن و خلاقانه بازسازی شوند تا هم عملکرد چندمنظورهی محصول حفظ شود و هم عناصر فرهنگی به شکلی جذاب نمایش داده شوند.
داستانسرایی فرهنگی در دیزاین
مبلمان چندمنظوره میتواند از داستانها و سنتهای فرهنگی الهام بگیرد. برای مثال، دیزاین یک میز تبدیلشونده که از داستانها یا مراسم سنتی الهامگرفته است، میتواند به محصول عمق فرهنگی ببخشد. این داستانسرایی میتواند در جزئیات دیزاین، مانند الگوهای حکاکی شده روی سطح میز یا رنگهای بهکاررفته در محصول، نمایان شود. این رویکرد نهتنها به محصول هویت میبخشد، بلکه میتواند حس نوستالژی و تعلق را در کاربران ایجاد کند.
مبلمان چندمنظوره باید علاوه بر عملکرد انعطافپذیر، از نظر زیباییشناسی نیز جذاب باشد. ادغام عناصر فرهنگی در دیزاین این مبلمان میتواند به ایجاد تعادل بین عملکرد و زیبایی کمک کند. برای مثال، یک کمددیواری چندمنظوره که از الگوهای سنتی بافتهای محلی الهامگرفته است، میتواند هم فضای ذخیرهسازی کارآمدی ارائه دهد و هم بهعنوان یک اثر هنری در فضای داخلی دیده شود. این ترکیب میتواند به محصولات ارزش فرهنگی و عملکردی بیفزاید و آنها را برای بازارهای جهانی جذابتر کند. ادغام عناصر فرهنگی در دیزاین مبلمان چندمنظوره نهتنها به محصولات هویت منحصربهفردی میبخشد، بلکه میتواند به ایجاد یک مزیت رقابتی در بازارهای جهانی کمک کند. این رویکرد نیازمند خلاقیت و نوآوری در ترکیب عناصر فرهنگی با نیازهای مدرن و کاربردی است تا محصولات بتوانند هم از نظر فرهنگی غنی باشند و هم از نظر عملکردی پاسخگوی نیازهای متنوع کاربران باشند.
در حال حاضر، در سطح جهانی انواع مختلفی از مبلمان چندمنظوره و قابلتغییر به طور گسترده مورداستفاده قرار میگیرد. بااینحال، پژوهشهای کمی در خصوص تلفیق فرهنگ با رویکرد جامع و میانرشتهای که دیزاین (اتنودیزاین)، دیزاین (چندمنظورگی)، علم مواد و فناوری (استفاده از مواد جدید با کارایی اقتصادی و زیستمحیطی) را ترکیب کند، وجود دارد. بااینوجود، دیزاین مبلمان چندمنظوره باید از نظر پایداری و زیستمحیطی نیز با نیازهای اجتماعی و فرهنگی هماهنگ باشد. در بسیاری از فرهنگها، توجه به محیطزیست و استفاده از مواد پایدار اهمیت زیادی دارد. دیزاین مبلمانی که از چوبهای بازیافتی، مواد تجزیهپذیر یا فناوریهای کممصرف استفاده کند، میتواند نهتنها از نظر اقتصادی بهصرفه باشد، بلکه با ارزشهای فرهنگی و اجتماعی جامعه نیز هماهنگ باشد. چنین محصولاتی میتوانند توجه مشتریان آگاه به محیطزیست را جلب کرده و به ارتقای فرهنگ مصرف پایدار کمک کنند.
منابع و ارتباطهای سودمند
Sahari, Faridah, and Musdi Shanat. "Cultural Concept in Furniture Design: Perceptions, Issues and Challenges." Journal of Visual Art and Design 13.2 (2021): 95-105.
Bazarbayeva, Saule M., et al. "Ethnic Multifunctional Furniture: A Design Approach to the Use of Waste Plastic." (2023).
https://www.lakdi.com/blogs/news/top-indian-furniture-trends-2025-stylish-sustainable-designs