با پیشرفت‌های صنعتی و اقتصادی در ایران پس از کودتای ۱۳۳۲، بخش‌های مختلفی از جامعه شاهد تحولات چشمگیری بودند. این دوران، دورانی بود که نمادهای مدرنیزاسیون به سرعت در حال جایگزینی با سنت‌های قدیمی بودند. در این میان، نام برادران خیامی بیشتر با «پیکان» و کارخانه ایران ناسیونال گره خورده است. این دو برادر چه در زمان شراکت‌شان باهم و چه زمانی که از یکدیگر جدا شدند، کارخانه‌ها و مراکز خرید متنوعی را تأسیس کردند که از جمله می‌توان به فروشگاه‌های کوروش و بانک صنعت و معدن اشاره کرد. اما برادران خیامی با تأسیس «مبلیران» در سال ۱۳۴۶، پیشرو در ایجاد تغییر و نوآوری در صنعت مبلمان ایران بودند.
مبلمان کالایی بود که سبک زندگی مدرن را به خانه‌ها وارد کرد. این کالا نه به‌عنوان محصولی سوای از دیگر کالاهایی که نماد زندگی جدید جامعه ایرانی‌ است بلکه پابه‌پای محصولات استراتژیک‌تر، زیست جامعه ایران را تغییر داد.
همزمان با تاسیس مبلیران، مراکز خرید و تفریحی نیز در ایران رشد قابل‌توجهی داشتند. ایجاد مراکز خرید مدرن و مراکز تفریحی جدید به جامعه فرصت‌های تفریحی و خرید جذاب‌تری ارائه می‌کرد. این تغییرات به شکل قابل ملاحظه‌ای به تبلور قشری جدید از جامعه کمک کردند که نمایانگر اهمیت توسعه متناسب صنعت‌های مختلف در دوران مدرنیزاسیون ایران بودند.

داستان برند «مبلیران»

برادران خیامی اصالتاً مشهدی بودند. آن‌ها در سال ۱۳۲۸ به تهران عزیمت کردند و بعد از مدت کوتاهی کارخانه «ایران‌ناسیونال» را افتتاح کردند. آنها کار خود را در ایران‌ناسیونال از ساخت اتاق برای کامیون و اتوبوس آغاز کردند. برادران خیامی در کنار سالن‌های مخصوص ساخت بدنه اتوبوس و رنگ‌آمیزی، سالنی هم برای ساخت صندلی‌های راحت مخصوص اتوبوس بنا کردند تا مسافرانی که چندین ساعت روی صندلی می‌نشینند احساس ناراحتی نکنند. این کارگاه صندلی‌سازی الهام‌بخش آن‌ها در ساختن نخستین کارخانه بزرگ مبل‌سازی ایران به نام «مبلیران» شد.
مبلمان خانگی در آن زمان برای طبقه متوسط از حالت لوکس به یک کالای ضروری تبدیل می‌شد. مبلیران نخستین کارخانه تولید صنعتی مبلمان در ایران بود که خلا بزرگی را که در خصوص تولید تجهیزات و مبلمان اداری و همچنین مبلمان منزل مناسب و اقتصادی وجود داشت پر کرد. شرکت مبلیران باهدف تولید مبلمان راحتی و بیشتر مصرفی نه لوکس در سال ۱۳۴۶ در تهران شروع به کار کرد. قالب‌های تولید آمریکایی بودند و تمام متریال مصرفی آن از آمریکا و ایتالیا تهیه می‌شد.
مبلیران در ابتدا ست ۷ نفره و ۱۰ نفره تولید می‌کرد اما تنوع تولیدات در مدت کوتاهی به ۵۰ مدل رسید. ویژگی این محصولات جمع و جور بود، دوام و ارزانی آن بود که مبلمان را برای اکثریت جامعه دسترس‌پذیر می‌کرد.
پس از انقلاب اگرچه برند مبلیران باقی ماند اما دیگر نتوانست جایگاه خود را در بازار مبلمان بازیابد تا اینکه در دهه ۷۰ تعطیل شد. اما در حال حاضر برندهای زیادی تحت این نام مشغول فعالیت هستند که دیگر فاقد آن تأثیرگذاری بر تحولات جامعه هستند. اما در پیوند با این تاریخ، برندهای جدیدی ظهور کردند که مسیر مبلیران را ادامه دادند و در سبک زندگی و سلیقه خانواده‌های ایرانی تحولی ایجاد کرده‌اند و می‌کنند. 

ردپای مبلیران در تحولات اجتماعی و اقتصادی دهه ۴۰ و ۵۰

مبلیران، با الهام‌گیری از دیزاین مدرن آمریکایی و ایتالیایی، نه‌تنها پاسخگوی نیازهای روزمره خانواده‌های ایرانی بود، بلکه به‌عنوان پیشگامی در معرفی و ترویج یک سبک زندگی مدرن عمل کرد. این تغییرات، به ویژه در دیزاین داخلی خانه‌ها، نشان‌دهنده پذیرش و ادغام فرهنگ مدرن در بافت در حال تحول جامعه ایرانی بود.
این برند در رونق اقتصادی و صنعتی ایران نقش مهمی داشت. با ایجاد فرصت‌های شغلی و به کارگیری فناوری‌های نوین در تولید، این شرکت به یکی از نمادهای موفقیت صنعتی در ایران تبدیل شد. افزایش تولید و تنوع محصولات نه تنها نیاز بازار داخلی را برآورده کرد، بلکه زمینه‌ساز رقابتی‌تر شدن ایران در بازارهای بین‌المللی نیز شد.
نقش مبلیران در تحولات فرهنگی و اجتماعی ایران نیز قابل‌توجه  است. این شرکت، با تولید مبلمان مدرن، به شکل‌گیری طبقه متوسط جدید کمک کرد که نمادی از رشد اقتصادی و تغییرات اجتماعی بود. مبلمان مدرن، به عنوان بخشی از زندگی روزمره، نشان‌دهنده تغییر سبک زندگی و تمایل به مدرنیته بود.
مبلیران به دلیل تأکید بر نوآوری و کیفیت شناخته شده بود. با استفاده از متریال وارداتی و اعمال استانداردهای بالای تولید، این شرکت توانست محصولاتی با کیفیت بالا و دیزانی جذاب ارائه دهد که هم با نیازهای عملکردی پاسخگو بود و هم زیبایی‌شناختی را مورد توجه قرار داد.
در حقیقت، مبلیران، بیش از یک شرکت تولید مبلمان، نمادی از تغییر و نوآوری در جامعه ایرانی است. این شرکت با تأثیرگذاری بر دیزاین داخلی، اقتصاد، فرهنگ و سبک زندگی، نقش مهمی در مدرنیزاسیون ایران ایفا کرده است. مبلیران نه‌تنها به عنوان یک نمونه موفق از کارآفرینی و نوآوری در صنعت ایران شناخته شده، بلکه به عنوان بخشی از هویت فرهنگی و اجتماعی ایران در دوران مدرن مطرح است.

مبلمان و تحولات جامعه؛ رابطه‌ای دوطرفه

با بررسی نقش برند مبلیران در تحولات اجتماعی و اقتصادی دهه ۴۰ و ۵۰ می‌توان دریافت که مبلمان، فراتر از یک شیء کاربردی در خانه‌ها، نمادی از سبک زندگی، فرهنگ، و ارزش‌های جامعه در دوره‌های مختلف تاریخی است. تولیدات مبلیران در ایران نه تنها نشان‌دهنده پذیرش فرهنگ مدرن و تغییر سبک زندگی بود، بلکه به‌عنوان بخشی از تحولات اجتماعی و فرهنگی عمیق‌تری مطرح بود که جامعه ایرانی در آن دوران تجربه کرد.
مبلمان به عنوان یک شیء می‌تواند تاثیرات گسترده‌ای بر جامعه داشته باشد. از یک سو، دیزاین و کاربرد مبلمان می‌تواند بازتابی از نیازها، آرزوها، و ارزش‌های جامعه باشد. به عنوان مثال، مبلمان مدرن مبلیران، با تمرکز بر راحتی و کاربردی بودن، نیازهای جامعه در حال توسعه ایران را منعکس می‌کرد که به دنبال راه‌هایی برای ادغام مدرنیته با سبک زندگی سنتی خود بود.
از سوی دیگر، تحولات جامعه نیز بر دیزاین و تولید مبلمان تأثیر می‌گذارد. با تغییر نگرش‌ها، افزایش آگاهی نسبت به اهمیت دیزاین داخلی، و تمایل به استفاده از فضای داخلی به شیوه‌های جدید، دیزاینرهای مبلمان به خلق ایده‌هایی روی آوردند که هم با نیازهای عملکردی پاسخگو بود و هم زیبایی‌شناسی جدیدی را ارائه می‌داد. این تحولات در دیزاین، به نوبه خود، بر سبک زندگی و ارزش‌های جامعه تأثیر می‌گذارد و زمینه‌ساز تحولات بیشتری می‌شود.
این رابطه دوطرفه بین مبلمان و جامعه نشان می‌دهد که چگونه یک شیء می‌تواند هم به عنوان محرک و هم به عنوان پاسخگوی تحولات جامعه عمل کند. تولید مبلمان مدرن در دهه ۴۰ نه تنها نیازهای جامعه ایرانی را در دوران توسعه و مدرنیزاسیون برآورده کرد، بلکه به ترویج سبک زندگی و طراحی داخلی جدید کمک کرد که بر تحولات اجتماعی و فرهنگی جامعه ایران تاثیر گذاشت. این تعامل میان مبلمان و جامعه، چشم‌اندازی جامع از چگونگی ادغام فرهنگ و صنعت در راستای پیشبرد توسعه همه‌جانبه را ارائه می‌دهد.